Materiaalkennis.
SOMETHING ABOUT..
It's all about wood..
Hier word informatie gegeven over soorten hout, waar het goed voor is.. Kan er in geboord worden? Moet er voorgeboord worden? Kleine nuttige dingen over het hout.
Beuken..
Beukenhout is een van de meest gebruikte en bekende loofhoutsoorten van onze industrie. Het is kleur- en smaakloos waardoor het in contact met voedingsstoffen geen problemen oplevert. Daarvoor gevoelige personen kunnen huidaandoeningen krijgen door contact met vers beuken. Ook kan langdurig inademen van grote hoeveelheden houtstof astmatische verschijnselen veroorzaken. Er zijn van beukenhout afgeleide producten op de markt die zijn verkregen door massief beukenhout of een aantal fineerlagen, al of niet met bepaalde stoffen geïmpregneerd, bij 115 °C onder een druk van 300 atmosfeer te brengen. Hierbij wordt het hout aanzienlijk samengeperst. De volumieke massa wordt daardoor verhoogd en de mechanische eigenschappen stijgen. In de handel bekend onder de namen Lignostone, Delignit en Panzerholz.
Voorboren is noodzakelijk, bij het boren is het gevoelig voor branden.
De bewerkbaarheid wordt beïnvloed door volumieke massa en groeiomstandigheden. Beuken kan, zowel met handgereedschap als machinaal, goed worden bewerkt. Bij gebruik van niet te scherp gereedschap bestaat kans op brandvlekken op het bewerkte oppervlak.
Bruinhart..
Bruinhart heeft roodachtig bruin tot donkerbruin kernhout, dat fraai is getekend door fijne lichtbruine strepen en vlammen van het lichtgekleurde parenchymweefsel. Het kernhout steekt scherp af tegen het 20-40 mm brede grijze tot grijsbruine spint.
Het is een loofhout als soort en loofhout wil zeggen dat het bladdragend is en hebben elk jaar een nieuwe groeiperiode en afsterfperiode.
Ook bij bruinhart is het noodzakelijk om voor te boren, anders zal het hout gaan splijten wanneer je erin wilt schroeven.
Coromandel..
Coromandel is een kleine boom met een hoogte van ongeveer 15m. Heeft een takvrije rechte stam van 3 tot 4 meter, maar meestal minder lang. De diameter van de boom is 0,3- 0,6m.
Het lichtbruine tot chocoladebruine kernhout heeft donkerbruine of zwarte strepen, die scherp afsteken tegen het geelwitte spint.
In verhouding tot zijn hoge gewicht en daarmee samenhangende hardheid is coromandel nog redelijk gemakkelijk te bewerken. Voor het schaven wordt een snijhoek van 20 graden aanbevolen. Coromandel laat zich goed draaien. Het fijne droge houtstof irriteerd de slijmvliezen.
Eiken, europees..
Eiken kernhout heeft een geelbruine tot donkerbruine kleur en steekt duidelijk af tegen het 25-50 mm brede bleekbruine spint. Kwartiers gezaagd hout vertoont karakteristieke glanzende \"spiegels\", veroorzaakt door de brede stralen. Het hout is ringporig waardoor op het dosse vlak een vlamtekening ontstaat. Structuur en kwaliteit variëren afhankelijk van de groeicondities. Zo is Slavonisch eiken langzaam en gelijkmatig gegroeid, heeft het een rechte draad en een egale tint en het is zacht en gemakkelijk te bewerken. Eiken uit Polen is taaier en harder. Inlands eiken is meestal harder, zwaarder en vaster, sterker maar ook grover dan geïmporteerd eiken. Eiken heeft een hoog looistofgehalte, waardoor metalen in contact met eiken snel corroderen.
Voorboren wordt aanbevolen, roestvast bevestigingsmateriaal wordt aanbevolen, anders ontstaat er een blauwzwarte verkleuring in contact met ijzer en in contact met koper of lichtbruine verkleuring.
Esdoorn..
Europees esdoorn is een fraaie blanke houtsoort met een wit- tot crèmeachtige kleur die aan het daglicht blootgesteld lichtgeel wordt. Om dit verkleuren tegen te gaan, maakt men wel gebruik van speciale vernissoorten en/ of bleekmiddelen. Tussen kernhout en spint van esdoorn bestaat geen of weinig kleurverschil. Over het algemeen vertoont het hout een gelijkmatige structuur. Door een vrij scherpe begrenzing van de groeiringen is op het kwartierse vlak meestal een fijn streepdessin en op het dosse vlak een bescheiden vlampatroon waar te nemen. Kenmerkend zijn de kleine spiegeltjes op het kwartierse vlak en de enigszins zijdeachtige glans. Bij oudere bomen kan een bruinachtige kern of donkerbruine streepvorming voorkomen. Dit geldt ook voor het Amerikaans soft maple dat ongeveer 25% zachter is dan hard maple. De kleur van hard en soft maple is sterk afhankelijk van plaats van herkomst. Ook van deze soort is het hart van oude bomen nogal eens donker verkleurd. In esdoorn kunnen mergvlekken voorkomen, veroorzaakt door insecten.
Essen..
Het hout dat wij voornamelijk gebruiken van essen is het zeer brede spint waarvan de kleur varieert van wit tot geelachtig of licht geelbruin. Vers gezaagd hout kan bovendien een rozeachtige tint vertonen. Aan het licht blootgesteld, wordt blank essen op den duur geler van kleur. Het kernhout, dat slechts bij bomen vanaf een leeftijd van circa 60 jaar of ouder voorkomt, is bruin. Door het grillige verloop van de kern komt bruin/wit gestreept of gevlamd (kwartiers of dosse) hout voor, dat met de naam olijfessen wordt aangeduid. Essen staat bekend om zijn taaiheid. Vaak is men ten onrechte van mening dat het bruine hout minder taai is dan het witte. Van groter belang voor de taaiheid is de groeiringbreedte bij deze ringporige houtsoort. Van snel gegroeid hout met brede groeiringen bestaat het grootste oppervlak van de doorsnede uit vezelweefsel. Bij langzaam gegroeid hout met smalle groeiringen is het percentage vezelweefsel veel kleiner. Essen met brede groeiringen is daarom veel sterker en taaier dan essen met smalle groeiringen. De sterkte van essen is op zijn gunstigst wanneer de groeiringen een breedte van gemiddeld 2,5 tot 4 mm hebben. Essen kan soms wortelknollen vormen, waarvan het hout vaak gedeeltelijk donker is verkleurd. Het fineer hiervan heeft een fraai licht-donker kleurcontrast. Amerikaans essen heeft ongeveer dezelfde eigenschappen en toepassingen als Europees essen. Japans essen of tamo is lichter van gewicht en bruiner van tint. Tamo fineer is tamelijk wild getekend.
Iepen..
Ringporige houtsoort. Groeiringen opvallend door de grote vroeghoutvaten, wat het hout een aantrekkelijke vlamtekening, maar de nerf grof maakt. Iepenhout is vast, taai, vrij licht en meestal gelijkmatig van structuur. Canadees iepen of rock elm is zwaarder, harder, sterker en taaier dan Europees iepen. Japans iepen komt met Europees iepen overeen, maar is egaler van kleur en heeft meer glans. Het is fijner van structuur, iets zachter en ook gemakkelijker te bewerken. Amerikaans iepen wordt af en toe op de markt aangeboden. Het kernhout van Europees iepen is lichtbruin tot dof donkerbruin, soms met een groenachtige glans. Het spint is geelwit. Van soft elm is het kernhout licht grijsbruin tot rozebruin, het brede spint grijswit tot lichtbruin. Het kernhout van red elm is roodbruin tot donkerbruin gekleurd met smal grijswit tot lichtbruin spint. Door de iepenziekte (veroorzaakt door een schimmel die de boom na enkele jaren doodt) is het Europese iepenbestand drastisch afgenomen, waardoor iepenhout nog maar weinig wordt aangeboden.
Karri..
Het hout is roodachtig bruin van kleur en lijkt uiterlijk veel op jarrah. De kleur is echter wat bleker. Karri heeft kruisdraad die een streeptekening veroorzaakt. Reeksen axiale gomgangen die parallel met de groeiringen verlopen, kunnen in het hout voorkomen.
Met handgereedschap moeilijk, maar machinaal vrij gemakkelijk te bewerken. De kruisdraad en golvende draad beïnvloeden de bewerkbaarheid nadelig.
Bij het bewerken van het kwartierse vlak worden vezels makkelijk uitgerukt. Een snijhoek van 15° wordt daarom aanbevolen.Zuid-Afrikaans karri is bij een beperkte proef in 2000, volgens NEN 5498:1997, ingedeeld in sterkteklasse K37. De bij Zuid-Afrikaans karri behorende visuele sorteercriteria betreffen het kwastaandeel van ten hoogste 0,2 en het draadverloop van ten hoogste 1:10. Zie voor de overige toelaatbare onvolkomenheden bij de toepassingscategorieën de Nederlandse praktijkrichtlijn NPR 5493; 1999, Kwaliteitsrichtlijnen voor loofhout in waterbouwkundige werken. De verwachting is dat bij een groter aantal proeven met Zuid-Afrikaans karri, een hogere sterkteklasse- indeling haalbaar is.
Kastanje..
Het lichtbruin tot donkerbruin gekleurde hout lijkt veel op eiken, maar is lichter in gewicht en laat zich wat makkelijker bewerken. Het vuilwitte spint is ongeveer 13 mm breed. Tamme kastanje is ringporig en heeft op het dosse vlak eenzelfde vlamtekening als eiken, maar mist de \"spiegels\" die zo kenmerkend zijn voor eiken. Tamme kastanje heeft een hoog looizuurgehalte dat corrosie van metalen versnelt. Vooral bij ijzer en staal is voorzichtigheid geboden bij contact met vochtig hout. In het verse hout van Europees kastanje komen door oxydatie van inhoudsstoffen gele verkleuringen voor. Door lakken worden deze vlekken geaccentueerd die, aan licht blootgesteld, afhankelijk van de lichtintensiteit, na enige weken tot maanden zijn verdwenen.
In de Verenigde Staten zijn veel bomen het slachtoffer geworden van een ziekte. Daardoor wordt Amerikaans kastanje nog maar weinig aangeboden. In het hout dat op de Amerikaanse markt met de notitie WHND (WormHoles No Defect) wordt aangeboden, zitten vrijwel altijd boordergaten met een diameter groter dan 4 mm.
Lariks..
Lariks is een harshoudende houtsoort waarvan het kernhout kleurvariaties vertoont van licht geelbruin (Siberisch larix), geelbruin, rozeachtig tot roodachtig bruin. Het spint is duidelijk van het kernhout te onderscheiden en is geelachtig tot vuilwit van kleur. Lariks vormt al op vroege leeftijd kernhout, waardoor de breedte van het spint in volwassen bomen meestal niet groter is dan 20 mm. De groeiringen zijn zeer duidelijk te onderscheiden. Elke zone bevat licht gekleurd vroeghout en donker laathout. Op dosse gezaagd hout ontstaat hierdoor een fraaie vlamtekening terwijl kwartiers gezaagd hout een duidelijke streeptekening vertoont. Voor een naaldhoutsoort is lariks vrij zwaar. Het uiterlijk en de technische eigenschappen van de larikssoorten verschillen door hun gelijke structuur en kleur zó weinig dat ze niet van elkaar zijn te onderscheiden. De voorkomende verschillen in gewicht, hardheid en het voorkomen van kwasten worden minder door de soort dan door de leeftijd en de groeiomstandigheden veroorzaakt. Doordat de kwaliteit afhankelijk is van de herkomst, dient bij gebruik van lariks hierop te worden gelet. Bij onderzoek is gebleken dat gewaterd lariks iets makkelijker water opneemt dan vers lariks.